• محمدرضا صادقی -
• 15 شهریور 1400
• 0

• اشتراک گذاری

پاسخ شبهه کارآمدی یا ناکارآمدی شبکه‌های اجتماعی ایرانی موضوع میزگردی است که فارس من آن را با حضور کارشناسان و فعالان مجازی بررسی کرد.

کارآمدی یا ناکارآمدی شبکه‌های اجتماعی، یکی از آن چالش‌هایی است که همواره پیش روی نوجوانان و جوانان بوده و هست، از یک سوء ضعف در ترکیب ساختاری و خدماتی شبکه‌های داخلی موجب نارضایتی این طیف از مخاطبان شده است، از سویی دیگر همین علل موجب شده تا بسیاری از جامعه هدف شبکه های اجتماعی، از نرم‌افزارهای خارجی برای پیشبرد کارهای خود استفاده کنند.

در این میزگرد قرار است موضوع کارآمدی یا ناکارآمدی شبکه‌های اجتماعی با حضور حسن شکیب فعال حوزه نوجوانان، عطیه ضرابی، فعال مجازی، مبینا اسدالهی و حسین رضا بیانوندی فعال مجازی مورد نقد و بررسی قرار گیرد، آنچه به سمع و نظرتان می‌رسد حاصل این میزگرد چند ساعته در خبرگزاری فارس است:

انگیزه نوجوانان و جوانان از استفاده از شبکه‌های اجتماعی چیست؟

عطیه ضرابی، فعال مجازی: برای اینکه بتوانم با دیگر همسالان خود و تشکل‌ها و... ارتباطی داشته باشم از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنم، به علت غیبت بلند مدتی که در اینستاگرام داشتم موهبت‌هایی را به من داد، آشنا شدن با برخی موضوعات و من را عضو فلان خانه ادبیات کرد و...؛ این‌ها تماماً موضوعاتی است که می‌توان در کنار اشکالاتی که به اینستاگرام و واتس اپ و ... وارد کرد، داشت.

مبینا اسدالهی: فعال مجازی: چیزی که مرا خوشحال می‌کند این است که شبکه‌های اجتماعی محدودیت ندارند و راحت و درست اطلاع رسانی می‌کنند، صحت با خود ماست و بسیار راحت اطلاعات را به دست می آوریم و بعدا راستی آزمایی می‌کنیم.

حسین رضا بیانوندی،فعال مجازی:استفاده از فضای مجازی برای من به دو برهه زمانی تقسیم می شود، قبل و بعد از کنکور، قبل از کنکور که تصمیم گرفتم درس بخوانم، اینستاگرام، واتس اپ و ... را گذاشتم کنار، تنها توییتر را داشتم. تا پیش از این‌ها، روزانه ۶ ساعت از اینستاگرام استفاده می کردم اما برای کنکور که این‌ها را کنار گذاشتم و حتی کمتر استفاده کردم. پس از کنکور به این موضوع رسیدم که چه قدر وقت آزاد داشتم چرا که در زمان استفاده از اینستاگرام وقت آزاد نداشتم.

من فهمیدم بیشتر افراد برای سرگرمی به اینستاگرام می آیند، حتی خود من هم برای این رفتم تا دو کلیپ و فیلم را ببینم و کمی بخندم، حقیقتا شبکه های اجتماعی بیشتر در حوزه سرگرمی کار آمد هستند و برای خود بنده نیز این‌گونه بوده است.

اینستاگرام مثل مدرسه می ماند، قبل از ورود به مدرسه با سرگرمی الفبا را به ما یاد می‌دادند، شاید چندین ساعت را بازی می‌کردیم و آن وقت یک حرف الفبا یاد می‌گرفتیم، اینستاگرام نیز این گونه است. برای من هم همین بوده است. بیشتر مردم به خاطر سرگرمی از این نرم افزار استفاده می کنند و کمتر به خاطر اخبار و یا حتی ارتباط با دیگران و بستگان و دوستان وارد آن می شوند.

شکیب: شبکه های اجتماعی تعامل با افراد را گسترش می‌دهد،هویت می‌دهد چرا که ما در یک تیم و جمع قرار می گیریم و دنبال کننده صفحه فلان شخص هستیم، نامحدود است، اطلاع رسانی می‌کند، دسترسی آسان می‌دهد، می‌تواند تولید محتوا دهد و حتی درآمد زایی هم هست.این‌ها زمینه‌های استفاده از شبکه های اجتماعی است، البته برخی ها کار فان انجام می دهند، پیگیر انسانهای محبوب خود هستند و حتی آن‌ها را ترویج می دهند. یکی از دیگر از کارکردهای شبکه های اجتماعی ایچاد پویش‌ها و کمپین‌ها برای جریان سازی و موج سازی است.

مهمترین استفاده نسل جوان از شبکه‌های اجتماعی

ضرابی: اینستاگرام بیشتر برای سرگرمی است اما اگر جنبه آموزشی را بخواهیم در نظر بگیریم بیشتر هم سالان ما در یوتیوب هستند و از آن طریق آموزش های لازم را پیگیری و دنبال می‌کنند.

مبینا اسدالهی: امروز برخی از نوجوانان خبرگزاری های داخلی را با اخبار خارجی چک می‌کنند و آن وقت می آیند این‌ها را در کنار هم قرار می‌دهند تا یک روند را در پیش بگیرند. مثلا درباره خوزستان، اخبار داخلی را در این باره رصد می‌کردند و بعد از آن هم سراغ اخبار خارجی و رسانه های آن طرف آبی می رفتند، سپس این اطلاعات را در کنار هم می‌گذارند و یک اطلاعات جدیدی طراحی می‌کنند. منبع برای اخبار جز شبکه های اجتماعی تلویزیون و روزنامه را داریم، احتمال اینکه نوجوانان بروند تلویزیون را برای اخبار چک کنند کم است اما مشخص است که اول از طریق شبکه‌های اجتماعی اخبار را چک کنند و بعد از آن سراغ تلویزون می روند.

درنگاه اول، صحت اخبار را نمی‌پذیرم

حسین رضا بیانوندی، فعال مجازی: من به عنوان یک نوجوان تا حدی اجازه می دهم که خبرگزاری ها و رسانه ها اشتباهاً اطلاعاتی را به ما بدهند، همیشه خبر را هر کسی اول بزند مهم نیست، درست زدن مهم است. برای چک کردن اخبار، اول تلگرام و توییتر را چک می کنم چرا که اعتبار آنها از اینستاگرام برای من بیشتر است حتی اگر فلان کانال تلگرام ۸۰ ممبر داشته باشد. مهم آن اعتمادی است که به آن صفحه در این شبکه دارم.

وقتی یک خبر را می بینم دقیقا همان لحظه آن را باور ندارم، اول در تلگرام می بینم چند جا خبر را منتشر کرده اند، اگر آنها اعتبار کافی را داشته باشند قبول دارم. بعد از آن سراغ اینستاگرام هم خواهم رفت چرا که ویدئو و عکس بیشتر است و آنجا هم می بینم که آیا اخبار را کار کرده‌اند یا خیر؟

ضرابی: منبع خبر برای من مهم است، باید بدانم چندبار گاف داده و اشتباه کرده است، این برای من مهم است که می شود روی آن حساب کرد یا نه؟

شکیب: امروز ماجرای افغانستان را می شنویم، درست و غلط نیست، این که موضع من چیست، آیا این به نفع افغانستانها است، این بحث رویکرد نیست بلکه دیدگاه و نگاه است. این اخبار را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

شوق دیده شدن برخی نوجوانان، به شایعات دامن می‌زند!

حسین رضا بیانوندی، فعال مجازی: برای این کار،باید تاریخ یک کشور و حتی یک گروه را خواند، ممکن است من به عنوان یک فرد در یک زمانی چندین بار تغییر کنم حال چه برسد به یک گروه و یا یک حکومت و کشور...، برای ارزیابی این گروه باید اقداماتی که طالبان انجام داده را خوانم، اقداماتی که آمریکا هم انجام داده نیز به طور کامل دیده شود اینها را با هم مقایسه می کنیم و باید بفهمم که کدام به کار افغانستان می‌آیند، باید درباره هرکدام از اینها اطلاعاتی داشته باشیم و ملاک ما نباید این باشد که فلان سلبریتی از این کشور حمایت کرد یا نه بلکه ترجیح می دهم براساس طالاعات دریافتی، قضاوت کنم و تنها به گفته دیگران بسنده نکنم.

بسیاری از دوستانم ممکن است خبری را ببینند سریعا استوری کنند، بسیاری از دوستان دوست دارند دیده بشوند و اینکه خبری را منتشر می‌کنند باید سریع و تقریبا منبع اول باشند. ممکن است در هر خبری موافق و مخالف باشد اما برخی نوجوانان می آیند با مخالفان همراه و برخی دیگران با موافقان همراه می شوند. اینها بدون هیچ اطلاعاتی با یک موج همراه می شوند.

شکیب: یکی از ویژگی های نسل جوان، دیالوگر بودن است، شاید به برخی خانواده می‌گویند که بچه من یک جا نشسته و حرفی نمی زند، اما این گونه نیست اما روحیه دیالوگر بودن را دارد، او می گوید من یک کامنت بگذارم و با دیگران مخالفت می‌کنم، یا این که مخالفت با فلانی را در این گروه اعلام کنم این یکی از آن ویژگی‌هاست. یکی دیگر از همین ویژگی ها دسترسی آسان و راحتتر حرف زدن است یعنی آن که نامحدود بودن را دوست دارند. این یکی از مزیت های شبکه های اجتماعی است.

مبینا اسدالهی: درباره نامحدود بودن باید بگویم، درباره مسائل افغانستان افرادی را دنبال می کنم که یا زاده آنجا هستند و یا از اخبار آنجا اطلاع کافی دارند، به همین سبب است که می گویم محدودیت ندارم. در حقیقت می توانم افراد دیگری را دنبال کنم که حتی در شرایط فعلی افغانستان زندگی می کنند، در مجموع نامحدود بودن این‌ها برای من جذاب است.

مرزها زیر پای جست وگر‌های اینترنتی

ضرابی: ما دیگر امروز هیچ مرزی نداریم، برای کسانی که یک زبان و چند زبانه هستند این محدودیتها بیشتر معنا ندارد، به همین خاطر ما می توانیم وارد تشکل های بسیاری شویم، ما در جمع تشکل های دانشجویان می شویم و این برای ما لذت بخش است حتی اگر سن ما هم در حد آنها نیز نباشد.

شکیب: مسائلی هستند که حتی راحتتر در شبکه های اجتماعی پیگیری می کنم اما پدر و مادرها خبر ندارند، حتی شاید باشد که خانواده نداند که فرزندش کدام موسیقی را دنبال می کند یا حتی کدام خواننده آن طرف آبی را دنبال می کند. با چه گروه هایی سر و کله می زند و اصلا نیاز نیست هویت واقعی خود با این ها من را بشناسند و این شخصیت آزادتر هستند.

اسدالهی: فکر کنیم من بی تی اس را دوست دارم، اگر آلبوم جدیدی از او بیرون می آمد چگونه می توانستم به آن دسترسی داشته باشم اگر شبکه های اجتماعی نبود چگونه می توانستیم این حقیقت را دنبال کنیم و به علائق خود دسترسی پیدا کنیم. اگر من این موضوع را به والدین می گفتم می گفتند که تو کنکور داری و برو سراغ دنبال تحصیلات خود، شبکه های اجتماعی باعث شده تا ما به سراغ علائق خود برویم و لازم نیست همه چیز را به همه کس بگویم و حتی نیاز نیست به کره سفر کنیم برای آنچه که درباره علائق من وجود دارد.

شکیب: حتی شبکه های اجتماعی در سبک زندگی شخصی ما نیز تأثیراتی به وجود آورده است، این موجب شده تا ما دیگر برای خرید یک لوازم و یا پوشاک به این شبکه ها مراجعه کنیم به جای مراجعه حضوری، با چند کلیک ساده این اقدام را عملی کنیم.

حسین رضا بیانوندی، فعال مجازی: ما در حوادث افغانستان، باید کسی را دنبال کنیم که اهل آنجا باشد و یا اخبار آنجا را داشته باشد، یک فیلمی در آنجا منتشر شد که یکی از خوانندگان کشور افغانستان در حال دویدن بود که نفس نفس می زد،اما دوربین را چرخاند، آنجا مردم آرام و بدون هیچ دغدغه ای ایستاده بودند، این نگاه دروبین و نفس نفس زدن های او موجب شده تا رعب و وحشت را منتقل کند. از این روایت می‌شود فهمید که نفس نفس زدن موجب شده تا بگویند آنجا اتفاقاتی افتاده است اما باید به بطن یک ماجرایی پی برد و از روی نگاه سطحی آن عبور کرد.

حسین رضا بیانوندی، فعال مجازی: در اینستاگرام، ما چند نوع ابزار داریم که می توانیم صفحه خود را ارتقا دهیم، برخی با تولید فیلم،‌استوری و ... این اقدامات را انجام داده و تبلیغات می‌گیرند. برخی دیگر هم هستند که براساس سرگرمی افراد را جذب می کنند. من هم موضوع آموزشی را مدنظر دارم مثلا در حوزه موبایل و یا فتوشاپ آموزش های رایگانی را انجام می دهم و پس از آن از کاربران نیز تبلیغ خواهم گرفت.

دولت پیشین از پیام رسان‌های داخلی حمایت نکرد!

اسدالهی: ما نسبت به برنامه های داخلی در کشور بی اعتمادیم، همسالان من می گویند که اطلاعات ما را چک و رصد می کنند. مثلا همین شاد که برای دانش آموزان اختصاص داده شد دانش آموزان مجبورا وارد شده اند و حتی گاها به دلیل ناکارآمدی این شبکه ها، دانش آموزان به پیام رسان‌های واتس اپ و .... مراجعه می کنند. به نظر بیشتر جبهه گیری در مقابل این نرم افزارها وجود دارد.

حسین رضا بیانوندی، فعال مجازی: نرم افزار شاد خیلی سریع و بدون پیش بینی تقریبا وارد زندگی دانش آموزان و خانواده ها شد، هیچ برنامه‌ریزی هم در این باره وجود نداشت. من در این سن، واتس اپ و تلگرام را به شاد امتحان پس نداده بیشتر ترجیح می دهم. شاد دارای امکانات کافی نیست و حتی دانش آموزان را آزار می داد. اما درباره اینکه مردم به این نرم افزارها اعتمادی ندارد دلیلش هم عدم حمایت دولت از این نرم افزار است، برنامه سروش را بودجه کمی به آن اختصاص داد اما همین تلگرام در نزدیکی ایران چندین دیتابیس دارد تا بتواند برناتمه را در کشور ما پوشش دهد. اما سروش در کشور این گونه نیست.از طرفی دیگر کپی بودن شاد را می توانم بفهمم، مخلوطی از تمام برنامه ها، اما هیمن کپی ها را به درستی انجام نداده است، این در حالی است که امروز سرعت برای نوجوانان ما بسیار مهم. است.

می‌گویند نرم افزارهای ایرانی اطلاعات را ما می‌برد!

ضرابی: شبکه شاد آپشن های لازم برای آموزش دانش آموزان را داشت اما تا جایی این امکانات وجود داشت، برخی از فعالیتهای ما آنجا بود و نمی توان گفت عکس و فیلم و ... نمی توان فرستاد، شاید سرعت کم بود. اما حقیقتا با این موضوع مشکل داشتیم که نرم افزاری چون شاد می‌آید و اطلاعات ما را کپی می کند، این یک ترس را در جان ما انداخته بودند.

شکیب: اگر اطلاعات شما به عنوان یک نوجوان ایرانی به دست یک خارجی بیفتد از طریق همین هک تلگرام و اینستاگرام و ...، هیچ راه پیگیری وجود ندارد، از طرفی هم نه زبان و نه مکان و نه حتی فرهنگ آن‌ها را نمی دانیم و به همین خاطر نرم افزارهای خارجی بسیار خطرناکتر از ایرانی ها است. فرض کنیم اگر پستی هم گذاشتیم آیا شبکه های داخلی می آید آن متن و محتوای ما پاک و حذف می کند؟ خیر این گونه نیست. اما صاحبان آن نرم افزارهای خارجی هر بلایی که می خواهند سرما می آورند و هیچ کاری نمی توانیم کنیم و دستمان به جایی هم نمی رسد! آیا می‌توان از شبکه های اجتماعی خارجی به واسطه حذف پست و یا یک کاری که برای درآمد زایی انجام داده اید شکایت کنید؟ نه این گونه نیست و تقریبا تمام راه ها بسته است.

حسین رضا بیانوندی، فعال مجازی: مشکل ما با افزایش سطح کیفیت شبکه های اجتماعی داخلی حل می شود، قبلتر با نرم افزار یک صوت را برای ارسال توضیح درباره یک درس ارسال کردم حتی خودم هم نفهمیدم که چه توضیح داده ام!چه برسد به معلم و این باعث می شود که معلمان ما را به سمت واتس اپ سوق دهند.

آیا اینستاگرام محصول نیازهای ما بود یا برای ما نیاز آفرینی کرد؟

شکیب: بی تی اس امروز محصول همین صداوسیما است، با پخش آن سریال های کره ای که سبک زندگی آنها را ترویج داد اما برخی از علاقه مندان نیز آمدند و رفتند گفتند موسیقی آنها را نیز یاد بگیریم و بدانیم چه گونه است؟ و امروز اینستاگرام نیز همین بسترهای را آسانتر کرده است.

سوال این است آیا ما به اینستاگرام نیاز داریم یا اینستاگرام به ما، اگر آن کوچ تاریخی اتفاق بیفتد او می آید و خواهش می کند به من صفحه بدهید. اگر بداند جمعیت ۸۰ میلیونی چند میلیون علاقه مند دارد می آید و در این جا هم یک صفحه ایجاد می کند. امروز دیگر ما وی چت، وایبر، و جی تالک و هزاران نرم افزار دیگر نداریم چرا که مردم از آنجا کوچ کردند؛ کوچی که می تواند ۸۰ درصد نیازهای ما را برطرف کنند و مابقی آن را خودمان حل می کنیم.

سایر کسانی که به این مساله پاسخ داده اند

• تاکنون پاسخی برای این مساله ثبت نشده است.